NGHỆ THUẬT MÚA TRUYỀN THỐNG CHĂM TRONG NGHI LỄ RIJA
DOI:
https://doi.org/10.54163/ncdt/289- Từ khóa:
- Chăm
- Nghệ thuật múa
- Rija
- Nghi lễ
Tóm tắt
Trong các nghi lễ, lễ hội dân gian của của Chăm, âm nhạc và múa đóng vai trò quan trọng tạo nên phần hồn của buổi lễ. Hiện nay, hệ thống lễ Rija của người gồm có 4 nghi lễ: lễ Rija Nâgar (lễ múa đầu năm), lễ Rija Harei (lễ múa ban ngày), lễ Rija Dayep (lễ múa ban đêm) lễ Rija Praong (lễ múa lớn). Đây là hệ thống nghi lễ thuộc tín ngưỡng dân gian bao gồm nhiều nghi thức trình diễn múa, hát, âm nhạc và kịch nghệ, được người Chăm tổ chức nhằm để cầu cúng tổ tiên, các vị thần linh ban cho mưa thuận gió hòa, sức khỏe và mùa màng bội thu. Trong nghi lễ Rija, âm nhạc và múa đóng vai trò quán xuyến từ lúc bắt đầu cho đến kết thúc, đó là những bài hát lễ, các điệu múa lễ… Từ nội dung thống nhất, âm nhạc và múa đã thay thế hoàn toàn cho tiếng nói của con người để đối thoại với tổ tiên, ông bà và thần thánh. Trong bài viết này, nội dung đề cập đến vai trò của các điệu múa lễ trong nghi lễ Rija. Từ đó nêu thực trạng và bảo tồn các điệu múa lễ trong giai đoạn hiện.
Tài liệu tham khảo
Bien, P. X., An, P., & Dop, P. V. (1991). Cham culture. Hanoi: Publishing House of Social Science.
Canh, L. N., & Hai, T. D. (1995). Cham traditional performing arts. Hanoi: Publishing House of Ethnic Culture.
Doanh, N. V. (2000). The funeral ceremony in Rija Nugar of the Cham ethnic group. Journal of Southeast Asian Researchs, no. 3.
Doanh, N. V. (2006). Changing seasons festival of the Cham ethnic group. Ho Chi Minh City: Publishing House of Youth.
Dop, P. V., & Amunhan. (1989). Music and dance in the folk festival of the Cham ethnic group in Thuan Hai. Journal of Social Science, no. 4.
Dai, Q. V. (2016). Handbook of Cham traditional rituals in Ninh Thuan . Hanoi: Publishing House of Knowledge.
Hy, D., & Ton, T. (1996). Traditional musical instruments of the Cham ethnic group. Department of Culture and Information of Ninh Thuan province.
Hai, T. D. (1997). Rija ceremony system of Cham ethnic group - Things to discuss. Journal of Folklore Culture, no. 2.
Hoa, D. N. (2007). Cham - Vietnamese relations through folk music. Scientific Journal of Ho Chi Minh City Open University, no.1(11).
Hoa, D. N. (2021). Music in the Rija ritual of the Cham ethnic group. Doctoral thesis, University of Social Sciences and Humanities, Ho Chi Minh City National University.
Lien, H. (1999). The role of music in the Cham folk festival in Ninh Thuan. Hanoi: Publishing House of Music
Mon, T. V. (2012). The relationship between Cham culture and Malaysian culture through the Raja Praong and Mak Yong ceremonies. Doctoral thesis, University of Social Sciences and Humanities, Ho Chi Minh City National University.
Mon, T. V., & Khanh, T. T. (2014). Cham ethnic group’s art of singing and dancing. Hanoi: Publishing House of Knowledge.
Mon, V., & Sakaya. (1997). The Rija ceremony system of the Cham ethnic group, some issues need to be clarified. Journal of Folklore, no.4.
Ngoc, S. V. (2012). Life rituals of the Cham people. Hanoi: Publishing House of Ethnic Culture.
Sakaya. (2003). Festival of the Cham ethnic group. Hanoi: Publishing House of Ethnic Culture.
Sakaya. (2010). Cham culture: Research and criticism. Hanoi: Publishing House of Women.
Thu, P. X., Han, P. V., & Dung, N. D. (2023). Socio-economic development of the Cham ethnic group in Vietnam. Journal of Ethnic Minorities Research, 12(3), September, 2023.
