Tạp chí Nghiên cứu Dân tộc

Tri thức địa phương là một kho tàng kiến thức rộng lớn và quý báu của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Đây là một trong những yếu tố cấu thành bản sắc văn hóa của từng tộc người góp phần làm phong phú bản sắc văn hoá truyền thống Việt Nam. Trong quá trình phát triển, những tri thức địa phương của tộc người trong lao động sản xuất, quản lý nguồn tài nguyên thiên nhiên,... đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển các kỹ thuật canh tác sản xuất phù hợp với điều kiện tự nhiên, phương thức sản xuất, góp phần nâng cao chất lượng đời sống của từng tộc người ở từng địa phương, vùng miền. Bài viết khái quát về tri thức địa phương của người Sán Dìu ở tỉnh Tuyên Quang để thấy được sự sáng tạo, đa dạng trong văn hoá tộc người và là tiềm năng để khai thác phát triển kinh tế -xã hội tỉnh Tuyên Quang.

Mo là một sinh hoạt tín ngưỡng đặc sắc, có vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của cộng đồng người Mường. Mo không chỉ là nghi lễ được diễn xướng trong tang mà còn hàm chứa tổng thể những giá trị tích hợp hình thành nên văn hóa Mường truyền thống (thế giới quan, nhân sinh quan, lịch sử tộc người, thiết chế xã hội, văn học – nghệ thuật dân gian, tín ngưỡng và thói quen sinh hoạt thường ngày...). Mo Mường ở tỉnh Ninh Bình không chỉ mang những đặc trưng của Mo Mường nói chung mà còn mang những sắc thái địa phương riêng có của người Mường ở nơi đây. Hiện nay, việc thực hành di sản Mo trong cộng đồng người Mường ở tỉnh Ninh Bình đang bị mai một nhanh chóng, cần được bảo vệ khẩn cấp, trong khi các hoạt động nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị Mo Mường ở đây còn quá ít. Bài viết tập trung khái quát về nguồn gốc, những diện mạo đặc trưng riêng biệt và hiện trạng thực hành di sản Mo trong cộng đồng cũng như công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản Mo Mường ở tỉnh Ninh Bình hiện nay.

Sự thay đổi bất thường về nhiệt độ, lượng mưa và các hiện tượng thời tiết cực đoan là những biểu hiện rõ nhất của biến đổi khí hậu. Nó đã ảnh hưởng đến mọi mặt trong đời sống của người Thái ở tỉnh Sơn La. Điều đó làm suy giảm năng suất và chất lượng cây trồng, vật nuôi, tăng chi phí tái nuôi trồng, hư hại cơ sở hạ tầng, gia tăng dịch bệnh cho người và vật nuôi, gián đoạn việc học hành, đồng thời cũng ảnh hưởng tiêu cực đến môi sinh,... Bài viết đánh giá những kết quả cũng như khó khăn, thách thức trong ứng phó với biến đổi khí hậu của người Thái ở tỉnh Sơn La với tình trạng trên. Trên cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả ứng phó với biến đổi khí hậu của tộc người này